Qui ? Quan ?

Lo mòt « trobador » veng deu vèrbe « trobar » : lo trobador èra un poèta liric deus sègles XIIau e  XIIIau que compausava  en lenga d’Òc. Lo « joglar » èra l’interprèt.

Quantes ?

Los trobadors son numeroses mès fòrça òbras an desapareishut. Denombram mes de 400 trobadors entà las quauquas 2 500 compausicions que demòran.

Fin’amor ?

Coma ?

Los trobadors utilizèn mes d’un genre literari entà s’exprimir :

• la «cançon» : ei lo genre màger e lo mes representat. Ei quasi tostemps consacrada a l’amor.
• lo «sirventés» : ei ua satira personala, politica o morala.
• lo «tenson» e lo «partiment» : son devises dins los quins se sosteng opinions contrarias.
• lo «planh» : permet d’aunorar un gran personatge au moment de la sua mòrt.

Mes que lo mòt d'Amor, essenciau dins lo vocabulari cortés, d'autes tèrmes fòrça frequents caracterizan la concepcion trobadoresca deu monde :

• «Jòi» : exaltacion que veng a l’encòp de la Dauna aimada e de l'idea d'amor era-mèma.
• «Jovent» : joenessa deu còr, sovent associada au «jòi».
• «Paratge» : sentit d’egalitat deus òmes entre eres.
•  «Convivéncia» : actitud que s'apieja a l’encòp sus la «rason» e la «mercé» (pietat amorosa) s'aparenta a la nòsta idea de tolerància.

Originas e dispersion :

Las suas originas socialas son diversas. Quasi totas las categorias de la societat feodala son representadas : reis, senhors, chivalièrs, borgeses, membres deu clergat, monde d'origina umila, hemnas aperadas «trobairitz». Mès quina que sia la sua origina, aqueths «intellectuaus de l'epòca» èran plan considerats e arcuelhuts dins las suas corts senhoralas.

Aquera poesia neishuda en Lemosin e en Perigòrd a inspirat creators dins tot lo territòri occitan mès tanben en Catalonha e en Italia deu nòrd. A conquesit lo son public dins tota l'Euròpa.

De la Catalonha a l’Italia, pr’amor de la parentat de las lengas, mès tanben dens totas las corts d'Euròpa, la lirica trobadorenca s'ei espandida. A fòrça influençat los « Trouvères » (Trobaires) en França, los «Minnesànger» en Alemanha, las poesias gallegò-portuguèsa e italiana deu sègle XIlIau. La sua influéncia se torna trobar dins las preciositats deu sègle XVlIau tot coma dins la poesia modèrna.

Istòria de la lenga

Lo Consistòri del Gai Saber èra ua acadèmia poetica creada en 1323 a Tolosa. Aquera Acadèmia avèva coma projècte de promòver la lirica deus trobadors. Los trobadors adòptan, gràcia a l’acadèmia e aus tractats qu’edita, ua lenga comuna, aperada «Koinê» (deu grec « Koiné » que significa lenga comuna, dins l’expression completa « Koiné dialektos »: dialècte comun) tan entaus tèxtes juridics qu’administratius. L’occitan ei ad aquera tempsada la sola lenga escriuta.

Las prumèras gramaticas occitanas apareishen fòrça de d’ora, coma per exemple la de Jofre de Foixa : Las Règlas deu Trobar (entre 1289 e 1291). En 1356, Las Leys d’Amor de Guilhèm Molinièr son promulgadas. S’agish d’un tractat linguistic, volut per la « Sobregaya companhia del sèt trobadors », o « Companhia del Gai Saber » e qui estabiliza,  un aute còp, la lenga. Estoc davantejat en 1324 d’un Doctrinal de Trobar (Tractat de poesia), escriut en verses per Ramon de Cornet. Los Catalans en 1393, creèn eres tanben lo son Consistòri a Barcelona. L’Academia Francesa serà creada en 1635 peu Cardinau Richelieu pendent lo règne de Loís XIII.

http://users.libero.it/rossotti/Rossottiweb1/Terza_a_definit/Ipertesto%203A_2/chanson%20de%20geste%20ca&va/troubadours.htm