La formacion de las lengas ei quauques còps plasenta.

A la tota debuta, ua lenga neish en eretar d’ua mes anciana. En francés o en occitan, la màger part deus mòts venguen deu latin. Mès arriba tanben, per enveja o per necessitat, que mòts sian emprontats a d’autas lengas.

Ua lenga empronta a ua auta per necessitat, quan lo mòt designa un objècte que n’ei pas conegut. Ei lo cas entà un «igloo» emprontat a la lenga inuit.

Ei tanben lo cas entau mòt «amour», vengut de l’occitan. Au sègle XIIau, los Trobadors inventan la fin’amor e l’exaltacion deus sentits. Aquera idèa navèra que ditz dambe sensibilitat la passion amorosa n’a pas d’equivalent en francés, lo mòt occitan ei alavetz adaptat.

Ua lenga pòt emprontar a ua auta entà s’apropriar un pauc deu son prestigi o deu son luxe. Ei atau que lo mòt «restaurant» en francés a conegut un succès internacionau.

Aqueths escambis se produsishen tostemps a l’escadença d’encontres, uroses (visitas d’artistas, escambis diplomatics e descobèrtas de monuments) o maluroses (conflictes, guèrras).

En 1154, Alienòr d’Aquitània deveng reina d’Anglatèrra. Alienòr ei duquèssa d’Aquitània e au moment de la sua accession au tròne, las suas possessions que englòban la Gasconha e van au-delà de Peitius venguen eras tanben anglesas. Dinc a la fin de la guèrra de Cent-Ans, en 1453, angleses e gascons ne deisharàn pas de s’encontrar, e pas tostemps de maishant grat. Ei a l’escadença d’aquera longa tempsada de coabitacion que numeroses mòts occitans seràn emprontats peus angleses.

Vesem de mes pròche aqueths curioses viatges linguistics!

Bèstias numerosas de l’espaci occitan van inspirar los noms angleses.

insèctes

Entaus insèctes, l’anglés bee veng deu mòt occitan abelha. La cigala balha cicada en anglés.

ausèths

Los ausèths deu territòri gascon an tanben inspirat la lenga anglesa.

L’agla inspira l’eagle anglés. Lo faisan occitan, emprontat peu francés, deveng pheasant en anglés. Aute ausèth comun, lo gai inspira the jay.

vegetaus

Entaus vegetaus, la figa (en occitan lengadocian) serà adaptada en fig en anglés. Lo pastel occitan serà emprontat tan per l’anglés que peu francés. Mèma causa entau cardon occitan qu’inspira the cardoon en anglés e qu’ei utilizat atau en francés. L’excellent mossaron occitan deveng mushroom dins las bocas anglesas e designa los camparòus.

La cultura de la vinha, la vrenha lengadociana, la vendémia, inspira the vintage en anglés que designa lo terrador, lo millesima.

abitat

L’abitat occitan transmet quauques elements, en particular the barrack (la casèrna) qu’ei emprontat a la barraca occitana, que designa un acès o ua petita construccion. Tot parièr la cabina o la cabana, petit abitat o recapde, inspiran the cabin. Las polidas cortias, o cortinas, en gascon, devenguen the curtains en anglés. Au cornèr de la chaminèa gascona l’anglés tròba lo son corner, un cornèr tanben ! Lo tap, lo boçon de la barrica, veng deu vèrbe occitan tampar (boçoar, barrar) deriva en robinet entaus angleses qu’ac tradusishen tanben per the tap.

qualitats fisicas o psicologicas

Las qualitats fisicas o psicologicas permeten tanben d’identificar empronts, the badinage ei eretat deu vèrbe badinar en occitan e designa aquera mèma actituda portada a l’amusament e a la leugeretat.

Lo farcejaire, lo trufandèr, qu’aima trucar (faussar las causas entà jogar) inspira the treek (la farça, badinada) en anglés. Lo mauheitós que fòrça a pagar, a balhar quaucom, hè racar (vomir, forçar a pagar) en occitan lengadocian o impausa a rackett en anglés.

Lo qu’ei chop en gascon ei sop en anglés ! E l’invitat mau educat que hè hurlups en gascon, que hurlupa (deu vèrbe hurlupar, hèr brut en degustar un liquide), ei exprimit peu vèrbe anglés to slurp entà las mèmas maladreças.

Acabam dambe lo nòste capdet gascon, lo capdet de Gasconha, o the cadet en anglés. Auré tanben inspirat lo mòt caddy en anglés. Au sègle XVIau, los joens capdets gascons portavan los clubs de gòlf entà la familha reiala. Maria, reina d’Escòcia, que creish en França ont los capdets servishèvan, introdusishcoc aqueth  tèrme en anglés.

Provençal Words in English

W. W. Skeat

The Modern Language Review

Vol. 1, No. 4 (Jul., 1906), pp. 283-285

https://www.jstor.org/stable/pdf/3713450.pdf?seq=1#page_scan_tab_contents

Robert A.Geuljans 

www.etymologie-occitane.fr/langues-et-occitan/az-mots-anglais/