Un pauc d’istòria

Ric de mes de mila cinc cents òbras, de la Gasconha a la Provença, lo teatre occitan, eretèr deus trobadors, joglars e deus teatres populars, coneishoc tempsadas escuras mès tanben fòrmas de renavida.

Dempuish l’Edat-Mejana, lo teatre ei un mejan d’expression fòrça dinamic, ajudant la transmission e l’aprendissatge de la lenga d’Òc. Coma tot espectacle viu, carreja un patrimòni, ua istòria locala, ua memòria collectiva e se torna inventar de longa au contact deus sons espectators.

D’inspiracion religiosa, lo teatre deisha lo sacrat (fin deus sègles XIIIau e XIVau).

Austanlèu lo sègle XVau, los genres comics coma las farcejadas se desvolopan fòrça viste. Considerada coma la lenga deu pòble en oposicion au francés, l’occitan trobarà lo son public dins lo teatre devengut popular, profane, que parla a totes e en totes lòcs. Ei un espaci de paraula sus l’actualitat sovent presentada en fòrma de satira, e quauques còps trufandèra.

Las fòrmas de teatre

Fòrmas mes ancianas : los miracles e jòcs, los nadaus, las pastoralas, las farcejadas, las galejadas en particular, en passar per las tragedias, las comedias dinc a las fòrmas mes modèrnas : los operàs ponctuats de votzes occitanas, lo teatre radiofonic (dambe Catinon e Jacotin, creats per Carles Mouly o Andrèu Jacmes Boussac au sègle XXau), lo cafè-teatre o filosofiada d’estanquet, l’art de palhassa, lo teatre d’ombra…

Los lòcs de representacions teatralas

De l’espectacle viu en plen aire o de carrèra, en passar per las hèstas, carnavals, hestejadas, visitas teatralizadas de sites, de la sala de hèstas comunala au teatre institucionau sens desbrembar la sala de classa o los talhèrs de sensibilizacion entaus adultes o mainatges. L’art de la scèna ei tanben lo deu contaire qui, acompanhat d’un musician, perpetua las velhadas tradicionalas.

La lenga e lo repertòri

Au briu deus sègles, los eclesiastics  joguèn un ròtle fòrça important dins l’escritura, la collècta e la transmission deus tèxtes en occitan, au miei d’eres quauques gascons : Onorat Dambielle, Fernand Sarran o Cesàri Daugé. La lenga apareish diferament dins lo repertòri : adaptacions en occitan de fòrça autors de l’escritura teatrala mondiala, coma W. Shakespeare, F. Garcia Lorca, A. Tchekhov mès tanben autors franceses classics o mes contemporanèus.

Lo teatre occitan contemporanèu

Après 1945, suu tralh de l’Occitanisme, lo teatre evolua. Dempuish las annadas 70, quauquas tropas se professionalizan e prepausan largament a un public de mainatges o d’adultes, un repertòri fòrça variat mesclant istòria, tèxtes classics e creacions. Au demiei d’eras, podèm citar : Lo Teatre de la Carrièra fondat per Claudi Alranq, personalitat que ne se pòt pas mancar e engatjada, La Rampa Tiò e los sons co-fondators, Joan-Loís Blenet e Brunò Cécillon, La Companhia Gargamèla e Ana Clément, Lo Centre Dramatic Occitan volut per Andrèu Neyton, La Comedia Occitana Tolzana e Maurici Andrieu e la Comedià dell-Òc fondada peu Bernat Cauhapé. Au despart, expression militanta d’ua lenga minoritària, lo teatre d’òc se va draubir suu monde. Fòrça autors e personalitats s’engatjan per la reconeishença de la lenga, entremiei aqueths : Max Rouquette, Leon Cordes, Andrèu Benedetto, Robèrt Lafont, Ives Rouquette, Bernat Manciet, Joan Durozier o Leon Géry.

Parallèlament, numerosas tropas de comedians amators, associacions e grops escolaris contunhan a transméter aqueth patrimòni, davant un public numerós, parlant occitan o pas, au còr de l’Occitania o au-delà.

http://www.univ-montp3.fr/uoh/occitan/une_litterature/co/module_Occitan-litterature.html

http://fabrica.occitanica.eu/